Trần Tấn Vịnh
Quan họ, nét văn hóa đặc sắc của vùng kinh bắc, đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại từ năm 2009. Đây là loại hình diễn xướng tích hợp nhiều yếu tố, không chỉ được biểu hiện trên phương diện âm nhạc mà còn được thể hiện một cách tinh tế qua trang phục, bao gồm cả trang phục nam (liền anh) và trang phục nữ (liền chị). Những tinh hoa văn hóa và vẻ đẹp của di sản thời trang được các làng quan họ thể hiện trong hội lim – lễ hội diễn vào tháng giêng hàng năm.
Trang phục quan họ không rực rỡ phô trương mà nền nã, kín đáo. Người mặc trang phục đâu chỉ khoe vẻ đẹp lụa là mà còn ẩn chứa cả tâm hồn, tính cách. Chị hai quan họ thường mặc áo mớ ba mớ bảy, kiểu áo dài nữ cũng là kiểu năm thân có cài khuy. Chất liệu may áo xưa là the, lụa. Áo ngoài mang màu nâu già, nâu non, màu đen, màu cánh gián. Áo dài trong thường nhuộm màu khác: màu cánh sen, màu thanh thiên, màu hồ thủy, màu vàng canh… Cổ áo không đóng kín mà để lộ một phần của chiếc yếm được cắt thật khéo léo bên trong, hiện lên rõ nét chiếc cổ cao ba ngấn trắng ngần. Yếm thường có hai loại là yếm cổ xẻ (dành cho người trung niên) và yếm cổ viền (dành cho người trẻ tuổi). Giải thắt yếm sẽ vòng quanh eo rồi thắt múi phía trước cùng với bao và thắt lưng. Thắt lưng là loại bao nhỏ ôm gọn quanh eo, luồn qua lưng áo dài, bằng lụa nhuộm có màu tươi sáng như như màu hoa lựu, màu hoa hiên, màu hồng thủy… Váy quan họ là váy sồi, váy lụa màu đen, may rộng, bao trùm đến mắt cá.

Trang phục của nam giới ở làng quan họ đơn giản hơn so với nữ giới. Nam mặc áo dài ngũ thân, cổ đứng, viền tà, gấu to, dài tới quá đầu gối; quần dài màu nâu hoặc màu đen cùng với màu áo, ống rộng, may kiểu có chân què dài tới mắt cá chân; đầu đội nhiễu quấn hoặc khăn xếp. Ngoài ra, khi hát quan họ, các “liền anh” dùng ô đen.
Cùng với áo dài truyền thống, trang phục quan họ làm nên nét tinh hoa, làm giàu có dòng trang phục truyền thống của cộng đồng các dân tộc Viêt Nam. Vẻ đẹp trang phục cùng với làn điệu dân ca quan họ say đắm lòng người cũng là di sản văn hóa tạo nên dấu ấn của mảnh đất Bắc Ninh.







